> Kinh hoàng bé trai bị nhiễm độc, thủng ruột 50 lỗ vì nhiễm ấu trùng giun chó mèo
Giun móc chó, mèo có thể gây bệnh ở người theo hai đường nhiễm qua da và qua đường tiêu hóa, trong đó gặp nhiều nhất là nhiễm giun qua da. Bệnh gây tổn thương ở da, phổi.
Giun móc chó mèo lây bệnh cho người thế nào?
Giun móc chó, mèo sống ký sinh ở trong ruột chó, mèo và ở một số động vật hoang dã như: khỉ, mèo rừng, hổ, báo, cầy giông… Khi con người tiếp xúc với phân chó, mèo và các động vật hoặc tiếp xúc với đất, nước có mầm bệnh thì ấu trùng của giun móc chó mèo xâm nhập cơ thể gây bệnh. Do ấu trùng giun móc chó, mèo không có khả năng đi sâu vào cơ thể người, chúng chỉ bò quanh quẩn ở mô dưới da, tồn tại ở đó trong nhiều tuần gây nên hội chứng ấu trùng di chuyển dưới da rất kinh sợ.
Những người thường xuyên tiếp xúc với đất, cát bị ô nhiễm phân chó, mèo có ấu trùng dễ mắc bệnh. Bệnh thường gặp ở những người làm vườn, trẻ em chơi nghịch đất cát, người đi chơi ngồi ở bãi biển… Ấu trùng giun chui qua da, thường là ở tay, chân. Vì ấu trùng giun móc chó, mèo không có men phân hủy thành mạch máu người nên chúng không thể xâm nhập máu để đi khắp cơ thể như các loại ấu trùng giun khác. Vì vậy, chúng chỉ di chuyển ở mô dưới da gây ra các đường nổi ngoằn ngoèo dưới da.
Bệnh giun móc chó, mèo ở da và phổi người
Sau khi ấu trùng giun móc chó mèo xâm nhập qua da người, chúng gây ra vết sẩn đỏ, ngứa, thành mọng nước. Từ vài giờ đến 2, 3 ngày sẽ phát triển ra vùng da chung quanh thành một hay nhiều đường ngoằn ngoèo, gồ cao, rất ngứa, kéo dài với tốc độ từ vài mm đến vài cm mỗi ngày, để lại dấu hiệu đoạn đường ấu trùng đã di chuyển. Có thể có các bóng nước nhỏ nổi dọc theo đường hầm ấu trùng di chuyển, bị thâm nhiễm bạch cầu. Do rất ngứa nên bệnh nhân phải gãi nhiều, gây trầy xước da dẫn đến bị nhiễm khuẩn da sinh mủ… Trong da, ấu trùng giun có thể tồn tại nhiều tuần đến hàng tháng. Đặc biệt, ấu trùng giun có thể thoát ra thành mạch máu, lên phổi gây bệnh ở phổi. Điển hình là hội chứng Loeffler với biểu hiện ho giống như bệnh lao, bệnh nhân ho khan, đau ngực, bạch cầu ái toan tăng cao. Chụp Xquang có hình ảnh thâm nhiễm giống lao nhưng hình ảnh này tự biến mất sau từ 1 – 2 tuần mà không cần điều trị gì.
iệc chẩn đoán bệnh phải dựa vào triệu chứng lâm sàng tại chỗ trên da và dấu hiệu dị ứng toàn thân. Xét nghiệm sinh thiết da cho thấy những u hạt chứa nhiều tế bào bạch cầu đa nhân ái toan có thể gặp được ấu trùng nằm giữa u hạt.
Phương pháp điều trị
Khi đã phát hiện bệnh, để diệt ấu trùng giun móc chó, mèo trong da cần phải dùng các loại thuốc chống giun như albendazole, flubendazole, thiabendazole. Thông thường sử dụng thuốc thiabendazol với liều lượng 25mg/kg cân nặng mỗi ngày, dùng từ 2 – 3 ngày và nên kết hợp với các thuốc chống dị ứng để giảm ngứa cho bệnh nhân. Điều trị tại chỗ bằng phương pháp đông lạnh ấu trùng với khí nén freon (cryofluorane) hoặc bằng thuốc mỡ chứa lindane 1%, hoặc dùng kem hexachlorocyclohexan (HCH) thoa lên đường hầm ấu trùng di chuyển trong da.
Lời khuyên của bác sĩ
Do ở cùng nhà, con người và các động vật nuôi như chó, mèo… thường tiếp xúc với nhau nên có nhiều cơ hội giun móc chó mèo lây nhiễm sang người gây bệnh. Vì vậy, việc phòng bệnh vẫn là vấn đề cần được người dân quan tâm để chủ động phòng tránh. Nhà nào nuôi chó mèo thì sàn nhà, sân vườn ở đó có thể ô nhiễm ấu trùng giun móc của chó mèo.
Do đó, muốn phòng bệnh phải chú ý 2 biện pháp chính là có phương tiện bảo vệ khi tiếp xúc với đất cát và hạn chế nuôi chó mèo, không để chó mèo ở trong khuôn viên nhà ở, trường học, lớp mẫu giáo, nhà trẻ. Người lao động khi làm vườn, làm nương rẫy… tiếp xúc với đất, cát phải có dụng cụ, phương tiện bảo vệ như mặc quần áo dài, đi ủng, đeo găng tay. Cha mẹ cần quản lý trẻ em, không để trẻ nghịch nơi đất, cát. Không nên để trẻ em đi chân đất hoặc ngồi bệt dưới đất, cát. Người nuôi chó, mèo cần định kỳ tẩy giun cho chó, mèo để hạn chế nguy cơ lây nhiễm ấu trùng giun móc chó mèo ra môi trường.
Để phòng tránh nhiễm bệnh qua đường tiêu hóa, mọi người cần phải thực hiện ăn chín uống sôi. Không nên ăn rau sống, các món ăn tái hay chưa chín kỹ như lẩu, nướng…
ThS. Trần Minh Thanh
SUCKHOE&DOISONG
Kinh hoàng bé trai bị nhiễm độc, thủng ruột 50 lỗ vì nhiễm ấu trùng giun chó mèo
Ấu trùng giun chó mèo gây thủng ruột hiếm gặp
TS.BS Nguyễn Việt Hoa – Trưởng khoa Phẫu thuật Nhi và trẻ sơ sinh, BV Việt Đức cho biết, bé trai quê ở Nghệ An vào viện trong tình trạng cấp tính. Bệnh nhân sốt dai dẳng, đã điều trị từ 6 tháng trước, tuy nhiên 2 tháng gần đây bệnh nhân sốt liên tục, kéo dài. Gia đình đã cho bệnh nhân đi khám và điều trị tại nhiều bệnh viện khác. Các bác sĩ đã nghĩ đến bệnh nhi nhiễm lao, nhưng kết quả xét nghiệm âm tính, bệnh nhân đã được hội chẩn cả với các chuyên gia Pháp và cũng chỉ nghi ngờ mắc bệnh lao vì sốt dai dẳng, kéo dài.
Tuy nhiên khai thác tiền sử gia đình bệnh nhân không có ai bị lao, hơn nữa bệnh nhân nhi mới 2 tuổi, xét nghiệm lao âm tính. Các bác sĩ nghĩ đến tình trạng giun sán, bệnh nhân được chuyển đến bệnh viện truyền nhiễm. Sau đó, bệnh nhân được chuyển đến BV Việt Đức điều trị.
“Trên 1 đoạn ruột dài 30cm có khoảng 50 lỗ thủng, cắt đoạn ruột bị thủng là đoạn cuối hồi tràng dài khoảng 30cm có 50 lỗ thủng, đường kích 0,5-1cm. Bệnh nhân được phẫu thuật cắt đoạn hồi manh tràng đưa 2 đoạn ruột ra ngoài làm hậu môn nhân tạo, lau rửa dẫn lưu ổ bụng”- TS. Hoa thông tin.
Hiện tại, sức khỏe bệnh nhân đã ổn định và tiếp tục được theo dõi điều trị tại Khoa Phẫu thuật Nhi và trẻ sơ sinh – BV Việt Đức.
Bệnh nhi đang điều trị tại Khoa Phẫu thuật Nhi và trẻ sơ sinh, BV Việt Đức.
ThS.BS Nguyễn Sỹ Lánh – Trưởng Khoa Giải phẫu bệnh, tế bào học và pháp y – BV Việt Đức cho biết, kết quả giải phẫu bệnh cho thấy, hình ảnh áp xe đường máu đa ổ ở thành ruột gây thủng, viêm mủ thanh mạc, phù hợp với ấu trùng giun tròn chó mèo.
“Về đại thể, đoạn ruột non 30 cm, bề mặt thanh mạc có nhiều lỗ thủng kích thước 0.5 ->1.5cm, xung quanh phủ giả mạc, niêm mạc tương ứng lẫn đỏ, các vùng niêm mạc còn lại nhẵn, thanh mạc nhiều giả mạc. 5cm hồi tràng +7cm manh tràng + ruột thừa. Đoạn cuối hồi tràng vùng van bauhin kích thước 2cm thanh mạc hồi.
Trên vi thể cho thấy trên thành hồi tràng và manh tràng có nhiều ổ áp xa với trung tâm hoạt tử rộng, chứa bạch cầu đa nhân, bạch cầu đa nhân ái toan và một số tinh thể Charcott Leyden. Thành ruột xung quanh ổ áp xe có nhiều vi tắc mạch và thoái hóa thiểu dưỡng, có ổ thủng ra ngoài thanh mạc gây viêm mủ thanh mạc vùng hồi tràng, ruột thừa. Các hạch mạc treo có hình ảnh viêm quá sản phản ứng”- ThS. Lánh phân tích.
Trên 1 đoạn ruột dài 30cm có khoảng 50 lỗ thủng, đường kích 0,5-1cm.
Sốt dai dẳng, dễ nhầm lẫn bệnh khác
Theo các bác sĩ, đây là trường hợp bệnh rất đặc biệt, thời điểm bệnh phát từ 6 tháng trước nhưng chưa tìm ra được nguyên nhân, liên tục sốt từ 2 tháng gần đây, nếu phát hiện sớm giun sán thì điều trị sẽ tốt hơn.
“Bệnh cảnh ấu trùng giun tròn hay gặp ở trong các tạng, biểu hiện các bệnh dưới dạng là các khối u ở ổ tạng, rất ít khi gặp trường hợp thủng ruột cấp cứu như thế này. Trường hợp cấp cứu như ca bệnh này rất hiếm gặp do ấu trùng giun tròn, thể bệnh lại gây ra ở trẻ con nên người ta rất ít nghĩ đến vì trước đến giờ y văn cũng chưa thông báo”- TS. Hoa nói.
Tại BV Việt Đức, các bác sĩ cho biết cũng đã gặp một số trường hợp nhiễm ấu trùng giun chó mèo đến điều trị ở giai đoạn muộn, bệnh nhân đã đi rất nhiều bệnh viện nhưng không phát hiện ra. Nhiều trường hợp, Bệnh nhân đến BV Việt Đức mổ do khối u nhưng thực tế lại là khối áp xe mạn tính do ấu trùng gây nên.
Chính vì thế, các bác sĩ khuyến cáo, ký sinh trùng ở người ngày càng giảm, nhưng ký sinh trùng ở chó mèo ngày càng nhiều, trẻ con nên chủ quan không nghĩ đến bệnh cảnh ấu trùng giun tròn. Nếu vật nuôi không được chăm sóc tốt, ấu trùng lạc vật chủ sẽ lạc vào người gây bệnh. Do đó, cần quản lý và chăm sóc chó, mèo, vật nuôi tại gia đình, trong cộng đồng, dân cư.
Dương Hải
